نقشه‌برداری مغز؛ بستری برای مرجعیت علمی و جهش فناوری
روز سه‌شنبه ۲۶ فروردین ۱۴۰۴، جمعی از مقامات عالی‌رتبه شامل دکتر محمدرضا ظفرقندی، وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دکتر حسین سیمایی صراف، وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر حسین افشین، معاون محترم علمی ، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس‌جمهور، و دکتر سید کمال خرازی، رییس محترم شورای راهبردی روابط خارجی، از بخش‌های مختلف آزمایشگاه ملی «نقشه‌برداری مغز» بازدید کردند.
در ابتدا دکتر سید کمال خرازی در این جلسه به تاریخچه راه‌اندازی آزمایشگاه ملی نقشه‌برداری مغز اشاره داشت و تأکید کرد که ایجاد این آزمایشگاه، بیش از یک پروژه زیرساختی ساده بوده و گامی استراتژیک برای همگرایی علم و فناوری در حوزه علوم اعصاب محسوب می‌شود.
وی افزود که این مرکز از سال ۱۳۹۵ با هدف تمرکز منابع پراکنده تحقیقاتی و فراهم آوردن بستری جهت اجرای پروژه‌های پژوهشی پیشرفته تأسیس گردیده است؛ راه‌اندازی این آزمایشگاه نه تنها زمینه‌ساز ارتقای سطح علمی کشور شده، بلکه به عنوان یک قطب راهبردی در تعامل با مراکز بین‌المللی و دانشگاه‌های معتبر نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.
در ادامه دکتر محمد علی عقابیان رئیس آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز به تشریح نحوه عملکرد علمی این آزمایشگاه پرداخت. وی با تأکید بر بهره‌مندی این مرکز از تجهیزات پیشرفته در حوزه علوم مغزی، اظهار داشت که تمامی پروژه‌هایی که به ابزارهای مرتبط با تحقیقات مغز نیاز دارند، می‌توانند از خدمات این آزمایشگاه بهره‌مند شوند.
وی همچنین خاطرنشان کرد که این آزمایشگاه به دنبال همکاری گسترده با مراکز و سازمان‌هایی است که در زمینه مغز و رفتار انسان فعالیت دارند تا از امکانات آزمایشگاهی موجود در جهت تحقق اهداف علمی در سطح ملی استفاده شود.
دکتر عقابیان ضمن اشاره به ماهیت تحقیقاتی آزمایشگاه، تأکید کرد که این مرکز بستری مناسب برای تأمین زیرساخت‌های مورد نیاز پروژه‌های علمی فراهم می‌کند. او افزود که آزمایشگاه قادر است پروژه‌های تحقیقاتی را به فناوری‌های کاربردی تبدیل کرده و بدین ترتیب نقش مؤثری در ارائه خدمات علمی به جامعه ایفا کند.
این بازدید به بررسی دستاوردها، چالش‌ها و برنامه‌های آینده این مرکز استراتژیک اختصاص داشت. دکتر ظفرقندی با تأکید بر ضرورت تحقق مرجعیت علمی از طریق پروژه‌های هدفمند و جذابیت پژوهشی، افزود: «اتصال این آزمایشگاه به دانشگاه‌ها می‌تواند به پویایی و نشاط علمی بیشتر منجر شود.» وی همچنین از آمادگی وزارت بهداشت برای حمایت از توسعه تحقیقات در حوزه مغز و شناخت خبر داد.
دکتر افشین نیز با اشاره به اهمیت تجهیزات پیشرفته در تحقیقات رفتاری و علوم اعصاب تأکید کرد: «آزمایشگاه‌های ملی باید از فناوری‌های روز دنیا برخوردار باشند. با تجمیع منابع پراکنده و سرمایه‌گذاری هدفمند، می‌توان این مراکز را به الگوهای بین‌المللی نزدیک‌تر کرد.»
دکتر سیمایی صراف ضمن نگاه الهیاتی به دستاوردهای شناختی، از تأثیر این دستاوردها بر فلسفه اخلاق و الهیات سخن گفت و اهمیت تعریف پروژه‌های علمی مشترک برای توسعه دانش مرجع و نوآورانه را برجسته کرد.
این بازدید، در راستای تقویت همکاری‌های بین‌بخشی و تمرکز بر توسعه علوم و فناوری های شناختی، نمونه‌ای از برنامه‌ریزی هدفمند و حمایت عملی از مراکز تحقیقاتی بزرگ است.
میهمانان در جریان این بازدید از بخش‌های متنوع و پیشرفته آزمایشگاه از جمله تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)، تحریک مغناطیسی فراجمجمه‌ای مغز (TMS)، واقعیت مجازی (VR)، الکتروانسفالوگرافی (EEG) و الکترومایوگرافی (EMG)بازدید کردند. این تجهیزات پیشرفته در تحقیقات شناختی و علوم اعصاب نقش کلیدی ایفا می‌کنند.
